|
بیمه عمر چیست ؟ مزایا و شرایط بیمه عمر ؛ نحوه محاسبه نرخ حق بیمه عمر
افراد در بازه‌های مختلف از زندگی و در شرایط مختلف، به دنبال ایجاد شرایط مطمئن مالی برای خود و خانواده خود هستند. یکی از راه‌های تامین و حفظ آتیه مالی خانواده و فرد، بیمه عمر است. بیمه عمر که امروزه در سراسر جهان طرفداران زیادی دارد، در انواع مختلف و با پوشش‌های متنوع ارائه می‌شود تا در شرایط مختلف اعم از وقوع حوادث سرپرست خانواده، بازنشستگی، بیماری و … پشتوانه مالی مناسبی برای تمام اعضای خانواده فراهم کند.
سه دلیل عمده استفاده افراد از بیمهنامه عمر عبارتند از:
- تامین آتیه و سرمایه در زمان بازنشستگی، از کارافتادگی یا پیری
- تامین آتیه و سرمایه افراد خانواده در صورت وقوع حادثه برای سرپرست خانواده
- استفاده از پوشش‌های مختلف برای جبران هزینه‌های مالی در شرایط خاص
عوامل تعیین کننده نرخ و شرایط بیمه عمر
شرکت‌های بیمه برای جلوگیری از ایجاد ضرر مالی و ادامه فعالیت به شکل بلندمدت شرایط خاصی را برای تخصیص بیمهنامه عمر ایجاد کرده‌اند. این شرایط به خصوص از این نظر اهمیت دارد که این بیمه، بیمه‌ی بلندمدت است و در صورت انحلال شرکت بیمه امکان ادامه سرمایه‌گذاری از بین می‌رود.
عوامل تعیین کننده شرایط بیمهنامه عمر عبارتند از:
سن مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده حق‌بیمه در پروسه صدور بیمه‌های عمر است. افراد در سنین مختلف ریسک‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند و توانایی جسمی آن‌ها برای انجام فعالیت کاری نیز متفاوت است. همین امر باعث ایجاد شرایط مختلف در تنظیم بیمه عمر می‌شود.
به طور علمی اثبات شده است که زنان در سراسر جهان، از طول عمر بیشتری از مردان برخوردارند. این امر می‌تواند در تعیین نرخ و شرایط بیمهنامه عمر موثر باشد.
- وضعیت سلامت و تاریخچه سلامت خانوادگی
بیمه عمر به دلیل داشتن پوشش امراض خاص مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. شرکت‌های بیمه برای کاهش ریسک و ادامه حیات قبل از صدور بیمهنامه عمر وضعیت سلامت افراد و سابقه سلامت خانوادگی افراد را با دقت بررسی می‌کنند.
نوع شغل و میزان ریسک محیط کار، یک عامل تعیین‌کننده در بیمه‌های عمر است. مدت اعتبار و مبلغ حق‌بیمه عمر با توجه به شرایط مختلف کاری تعیین می‌شود که معمولا ریسک بیشتر حق‌بیمه بالاتری دارد.
انواع بیمه عمر
بیمه عمر انواع مختلفی دارد که در ادامه دسته‌بندی‌های کلی این نوع بیمه را توضیح می‌دهیم:
بیمه تمام عمر، بیمه‌ای است که در صورت فوت فرد سرمایه فوت وی را به ذی‌نفعان بیمهنامه پرداخت می‌کند. این نوع از بیمه عمر محدودیت زمانی ندارد و فرد می‌تواند تا زمان فوت و یا در بازه‌ی مشخصی از زمان حق بیمه پرداخت کند. در بیمه تمام عمر در صورت فوت فرد در هر زمانی، سرمایه فوت به وارثان می‌رسد.
بیمه عمر زمانی ساده، که با نام بیمه عمر به شرط فوت نیز شناخته می‌شود، از نظر شرایط پرداختی مانند بیمه تمام عمر است با این تفاوت که بیمهنامه برای مدت محدود و مشخصی اعتبار دارد و سرمایه فوت در صورت فوت فرد در مدت اعتبار بیمهنامه پرداخت می‌شود. در بیمه عمر زمانی، اگر حیات فرد تا پایان مدت بیمهنامه ادامه داشته باشد، هیچ سرمایه، اندوخته یا حق‌بیمه‌ای به فرد برگردانده نمی‌شود.
تمامی بیمه‌های عمر به صورت انفرادی و مشترک قابل خریداری هستند. بیمه عمر مشترک نوعی از بیمهنامه عمر است که فرد می‌تواند یک نفر از اعضای درجه یک خانواده را همراه با خود و با پرداخت یک حق‌بیمه برای دو نفر، بیمه کند. به طور معمول بیمه عمر مشترک از طرح‌های سرمایه‌گذاری و پس‌انداز است ولی به صورت زمانی نیز ارائه می‌شود.
بیمه عمر مختلط پس‌انداز، انواعی از بیمهنامه عمر هستند که در ازای پرداخت حق‌بیمه، فرد از سرمایه فوت و پس‌انداز قابل بازگشت بهره‌مند می‌شود. برخلاف بیمه‌های عمر زمانی که در صورت حیات فرد پس از پایان قرارداد، هیچ مبلغی برگشت داده نمی‌شود، در بیمه‌های عمر پس‌اندازی، در صورت فوت فرد سرمایه فوت به بازماندگان پرداخت می‌شود و در صورت حیات فرد پس از پایان مدت بیمهنامه، فرد و ذی‌نفعان می‌توانند از سرمایه اندوخته به عنوان یک سرمایه مطمئن برای زمان پیری یا ازکارافتادگی استفاده کنند.
بیمه عمر مختلط پس‌انداز انواع مختلفی دارد:
- بیمه عمر و سرمایه‌گذاری
- بیمهنامه پس انداز با کاهش حق‌بیمه در سالهای اول
- بیمهنامه پس انداز با دو برابر سرمایه در صورت فوت
- بیمهنامه پس انداز با دو برابر سرمایه در صورت حیات
- بیمهنامه پس انداز با حق انتخاب
بیمه عمر مستمری مناسب افرادی است که می‌خواهند در زمان حیات خود از یک سرمایه قابل اطمینان که پرداخت مستمر دارد استفاده کنند. در بیمه عمر مستمری بیمه‌گذار در ازای پرداخت حق‌بیمه از یک سرمایه‌گذاری مطمئن برخوردار می‌شود تا هرزمان که خواست بتواند از این سرمایه اندوخته به شکل مستمری یا یکجا استفاده کند.
بیمه عمر مستمری برخلاف بیمه عمر زمانی، ریسک طول عمر را نیز پوشش می‌دهد و در سنین بالا نیز قابل خریداری است.
بیمه عمر مستمری انواعی دارد که عبارتند از:
- مستمری با برگشت حق‌بیمه
- مستمری متغیر
- مستمری مضاعف
- مستمری مخفف
- مستمری با فاصله
- مستمری بلافاصله
- بیمه بازنشستگی
بیمه بازنشستگی همانطور که از اسم آن مشخص است برای تامین آتیه فرد و خانواده وی در زمان پیری و بازنشستگی است. با افزایش سن توانایی کار و کسب درآمد کاهش و در بسیاری از موارد هزینه‌های زندگی به طرز چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند. بیمه بازنشستگی درآمد اضافه‌ای است که می‌تواند در سنین بالاتر و زمان بازنشستگی هزینه‌های اضافی را پوشش دهد.
بیمه عمر گروهی
بیمه عمر گروهی نوع جدیدی از بیمهنامه عمر است و همانطور که از اسم آن مشخص است به صورت گروهی صادر می‌شود. به طور معمول بیمهنامه عمر گروهی توسط گروه‌های مختلف مانند انجمن‌ها، شرکت‌ها و … خریداری می‌شود. این بیمه می‌تواند ویژگی تمام بیمه‌نامه‌های عمر نام‌برده را داشته باشد. بیمه عمر گروهی از این بابت بسیار مورد توجه است که شرایط خرید آن بسیار آسان‌تر از بیمهنامه عمر انفرادی است و همچنین حق‌بیمه پرداختی برای آن نیز بسیار کمتر از بیمهنامه عمر انفرادی است.معمولا بیمه عمر گروهی با توجه به تعداد افراد گروه و پوشش‌های مورد نظر آن‌ها تنظیم می‌شود.
محاسبه نرخ حق‌بیمه عمر
نرخ حق‌بیمه عمر با توجه به نوع بیمهنامه و شرایط فردی و به کمک سه فاکتور زیر تعیین می‌شود:
جدول مرگ و میر جدولی است که آماری از مرگ و میر جمعیت، سن مرگ، امید به زندگی و … را ارائه می‌کند. شرکت‌های بیمه برای تعیین حداکثر سن بیمهنامه عمر و سایر شرایط به این جدول مراجعه می‌کنند.
- مقدار سود (تضمینی و مشارکتی)
به سرمایه‌ی افراد در بیمهنامه عمر، سود ثابتی به نام سود تضمینی تعلق می‌گیرد. درصد سود تضمینی برای دوسال اول 16%، دوسال دوم 13% و از سال پنجم به بعد 10% است. علاوه بر سود تضمینی سودی تحت عنوان سود مشارکتی نیز به درصد سود اضافه می‌شود.
- هزینه‌های اداری و کارمزدها
هزینه‌های صدور بیمه که توسط بیمه مرکزی تعیین می‌شوند نیز روی مبلغ نهایی حق‌بیمه عمر تاثیر دارند. مانند هزینه‌های اجرایی، کارمزد صدور و …
مزایای بیمه عمر و سرمایه‌گذاری
بیمه عمر علاوه بر تامین اندوخته و سرمایه، مزایا دیگری نیز دارد:
معافیت مالیاتی
سرمایه و اندوخته بیمهنامه عمر به طور کامل از مالیات معاف هستند و هیچ‌گونه مالیاتی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. علاوه بر این مالیات بر ارث به سرمایه فوت و اندوخته این بیمه تعلق نمی‌گیرد و این مبلغ به طور کامل و طبق قرارداد بلافاصله بعد از فوت فرد به وراث و ذی‌نفعان پرداخت می‌شود.
دریافت وام
از مزایای مهم داشتن بیمه عمر و سرمایه‌گذاری، امکان دریافت وام روی سرمایه و اندوخته بیمه است. افراد می‌توانند بدون داشتن ضامن و وثیقه روی اندوخته بیمه وام دریافت کنند و همزمان در صورت نیاز از پوشش‌های این بیمه نیز استفاده کنند. سقف پرداخت این وام 90 درصد از ارزش بازخرید اندوخته است و سود وام نیز 4 درصد بیشتر از سود محاسباتی بیمهنامه است.
مشخص کردن ذی‌نفع قرارداد بیمه
در این بیمه امکان مشخص کردن ذی‌نفع و وارث وجود دارد تا در صورت فوت، سرمایه فوت و اندوخته به ذی‌نفعان پرداخت می‌شود.
انعطاف پذیری
افراد می‌توانند به راحتی شرایط مختلف بیمه عمر مانند پوشش‌ها، حق‌بیمه و … را تغییر دهند. همچنین امکان انتخاب نحوه پرداخت حق‌بیمه نیز برای بیمه‌گذار وجود دارد.
ضمانت‌نامه
با افزایش اندوخته و سرمایه بیمهنامه عمر، ارزش این بیمهنامه افزایش می‌یابد و به عنوان ضمانت‌نامه نیز استفاده می‌شود.
پوشش بیمه عمر در سراسر جهان
پوشش‌های بیمهنامه عمر در تمام نقاط جهان (جز در نقاط قطبی، استوا و مناطق جنگی) اعتبار دارند و در صورت فوت، حادثه و یا بیماری فرد می‌تواند از پوشش‌های این بیمهنامه استفاده کند.
فسخ
بیمه‌گذار این امکان را دارد تا در هر زمانی قرارداد بیمه عمر را فسخ کند و ارزش بازخریدی بیمه را در هنگام فسخ قرارداد دریافت کند.
هماهنگ با تورم
برخلاف سپرده‌های بانکی که با گذشت زمان افت ارزش پیدا می‌کنند، بیمهنامه عمر شرایطی را برای افراد فراهم می‌کند تا بتوانند در طی سالهای قرارداد بیمه ارزش سرمایه و اندوخته خود را حفظ کنند. این روش‌ها عبارتند از:
افزایش حق‌بیمه با توجه به درصد تورم و متناسب با سرمایه فوت و اندوخته (سالیانه بین 5 تا 20 درصد نسبت به سال قبل)
افزایش حق‌بیمه با درصد بیشتر از درصد افزایش سرمایه فوت
افزایش حق‌بیمه و ثابت نگه‌داشتن سرمایه فوت (افزایش سرمایه نهایی در صورت حیات فرد)
استثنائات بیمه عمر و سرمایه‌گذاری
بیمه عمر در بعضی از موارد از پرداخت سرمایه و یا فروش بیمهنامه خودداری می‌کند:
خودکشی بیمه‌گذار در بیمه عمر
خودکشی عمدی بیمه‌گذار در طول مدت بیمه، از استثناهای بیمهنامه عمر است و شرکت بیمه در این حالت سرمایه فوت پرداخت نمی‌کند. اگر خودکشی غیرعمد باشد، شرکت بیمه موظف است سرمایه را پرداخت کند. در این حالت معمولا شرکت بیمه به دنبال اثبات عمدی بودن خودکشی است و ذی‌نفعان نیز می‌توانند به دنبال اثبات غیرعمد بودن خودکشی باشند تا بتوانند از سرمایه و اندوخته بیمهنامه استفاده کنند. البته در بسیاری از موارد اگر زمان مشخصی از شروع بیمهنامه گذشته باشد (حداقل 3 سال) در صورت عمدی بودن نیز ذی‌نفعان می‌توانند سرمایه را دریافت کنند.
قتل بیمه‌شده به دست ذی‌نفع (استفاده‌کننده)
اگر هر یک از ذی‌نفعان به عمد بیمه‌گذار را به قتل برساند از سرمایه محروم می‌شود ولی سایر ذی‌نفعان می‌توانند سهم خود را دریافت کنند. لازم به ذکر است که اگر قتل در اثر دفاع از خود باشد، فرد می‌تواند این امر را ثابت و از حق خود استفاده کند.
جنگ
شرکت‌های بیمه ریسک جنگ را به دلیل داشتن عوارض و خسارات متفاوت تحت پوشش بیمه عمر قرار نمی‌دهند. البته اگر فردی دارای بیمه باشد و در کشوری که درگیر جنگ است فوت کند، ذی‌نفعان باید اثبات کنند که فوت فرد در اثر جنگ و یا عملیات مربوط به آن نبوده است. اگر چنین چیزی اثبات نشود شرکت بیمه تنها اندوخته فرد را پرداخت می‌کند.عملیات پلیسی عملیات نظامی محسوب خواهد شد.
فعالیت‌‌های خطرناک
فوت در اثر پروازهای اکتشافی، هر نوع تمرین و آموزش غواصی، پرواز هوایی، پرش با چتر نجات (سقوط آزاد)، هدایت کایت و یا سایر وسایل پرواز بدون موتور از پوشش بیمهنامه عمر خارج است و شرکت بیمه در این شرایط سرمایه فوت پرداخت نخواهد کرد.
تشعشعات هسته ای
اگر فرد اثر تسعشعات هسته‌ای یا عوارض ناشی از آن فوت کند، سرمایه فوت به وی تعلق نخواهد گرفت.
بیماری
افراد می‌توانند با پرداخت حق‌بیمه اضافی، پوشش امراض خاص را به بیمهنامه خود اضافه کنند. این پوشش برخی از بیماری‌های خاص و اعمال جراحی را تحت پوشش قرار می‌دهد.
لازم به ذکر است که اگر فرد در اثر بیماری ایدز یا هپاتیت در دو سال اول قرارداد فوت شود و یا در طول مدت قرارداد، اعتیاد به مواد الکلی یا مواد مخدر داشته باشد، تنها اندوخته بیمه پرداخت خواهد شد.
خروج غیرقانونی
درصورتی که فرد بیمه‌شده به صورت غیرقانونی و یا بدون پاسپورت از کشور خارج شود، سرمایه فوت بیمهنامه قابل پرداخت نخواهد بود.
|
